Als enige land in Europa zag Nederland het aantal toeristische overnachtingen tijdens de afgelopen zomer van 2020 toenemen. Deze cijfers, afkomstig van Eurostat, zijn hoogst opmerkelijk gezien de coronacrisis. Is er een verklaring voor deze goede cijfers en hoe doen we het in België?

Het gebeurt wel vaker dat Nederland hoog eindigt in economische of welvaartslijstjes. Daar mag sinds kort nog een lijstje bij: het aantal toeristische overnachtingen in coronatijd. Met 46 miljoen toeristische overnachtingen in de zomermaanden juli, augustus en september noteert Nederland 0,2 procent overnachtingen meer dan in de zomer van 2019. Nederland is hiermee het enige land in Europa dat het aantal toeristische overnachtingen op peil houdt. Alle andere landen noteren verliezen van minstens tien procent. Is deze glansprestatie in coronatijd een toevalstreffer of niet? 

Miljoenen Duitse overnachtingen
In ieder geval zijn er een aantal voor de hand liggende verklaringen voor de goede cijfers in Nederland. Net als in België deed ook de Nederlandse overheid een oproep om in eigen land op vakantie te gaan, met succes zo blijkt. Het aantal overnachtingen door Nederlanders zelf stijgt in het derde kwartaal met 26 procent. Slechts een handvol Europese landen doen beter. Dit sterke groeicijfer is des te opmerkelijker omdat Nederlanders historisch gezien al heel vaak in eigen land op vakantie gaan. In de zomer van 2019 was 61 procent van de overnachtingen al door Nederlanders zelf. Zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). 

Het aantal overnachtingen door buitenlanders gaat dan wel sterk achteruit, toch is ook dat cijfer stukken beter dan het gemiddelde in Europa. Nederland blijft dus erg geliefd bij buitenlanders. Vooral bij de Duitse buren. Uit cijfers van het CBS zijn zij tijdens de voorbije zomermaanden (juli, augustus en september) goed voor 7,8 miljoen overnachtingen in Nederland. Hun aantal daalt ook relatief weinig (-11%) in vergelijking met toeristen uit andere landen. Met 1,5 miljoen overnachtingen helpen de Belgen trouwens ook aardig mee aan het goede cijfer van Nederland. De twee Nederlandse buurlanden zijn het land dus niet vergeten tijdens de coronazomer van 2020.

Toeristen gespreid over Nederland
De Nederlandse verblijfsinfrastructuur is ook divers. In nagenoeg alle Europese landen heeft de hotelsector, die dit jaar wat uit de gratie valt, een groter aandeel in het aantal overnachtingen dan in Nederland. Het zijn dan ook vooral de kampeerterreinen, vakantiehuisjes en bungalowparken die zorgen voor de vele overnachtingen. Met een toerist op zoek naar natuur en open ruimte, zien zij het aantal toeristen dit jaar (sterk) toenemen. Hoewel zij niet volledig het verlies aan toeristen bij de hotels kunnen compenseren, doen ze dit wel voor het aantal overnachtingen. Hierdoor stijgt ook het gemiddeld aantal overnachtingen per aankomst van 3,28 in de zomer van 2019 naar 3,74 in de zomer van 2020. Deze evolutie gaat gepaard met een betere spreiding van de toeristen tijdens deze zomer weg van de drukke Randstad. Deze evolutie is iets wat het Nederlands Bureau voor Toerisme zelf al in de hand werkte nog voor de coronacrisis. In 2019 lieten ze immers al weten overbelaste toeristische trekpleisters niet langer actief te promoten. Begin 2020 schakelden ze influencers in om promotie te maken voor minder toeristische regio’s in Nederland. 

Wat uiteraard ook meespeelt tijdens de zomer van 2020 is het coronavirus zelf. Nederland kent in juli en augustus weinig besmettingen, en ook weinig restricties. Dit zorgt er voor dat negatieve berichtgeving over Nederland in de buitenlandse media uitblijft. Wat er waarschijnlijk niet toe deed, is het prijsbeleid. Dat tonen cijfers van Eurostat. Sinds 2015 hebben de Nederlandse accommodaties hun prijzen veel sterker laten stijgen dan het Europese gemiddelde. We zien ook sterke prijsstijgingen in juli en september. Enkel in augustus laten ze hun prijzen dalen, maar niet uitzonderlijk in vergelijking met het Europese gemiddelde.

Waar staat België?
Op een tweede plaats in Europa vinden we Denemarken. Met een verlies van 10 procent aan overnachtingen volgen de Denen op ruime afstand van Nederland. Slovenië vervolledigt het podium met een verlies van 14 procent overnachtingen in vergelijking met vorig jaar. België volgt op een voorlopige twaalfde plaats met een verlies van 25 procent. Een definitieve plaats is moeilijk te bepalen omdat een klein aantal landen hun cijfers nog niet vrijgeven. België doet het sowieso wel beter dan het Europese gemiddelde. Vooral de Zuiderse landen verliezen veel overnachtingen en halen zo het gemiddelde naar beneden. 

Wat kunnen de cijfers van Nederland ons leren? De coronacrisis zorgt er nog meer voor dat toerisme moest inzetten op lokaal toerisme. Opmerkelijk is dat Nederland hier voor de coronacrisis al op inzette en nu de vruchten van plukt. Volgens Statbel was in België ‘slechts’ 50 procent van de overnachtingen in 2019 door Belgen zelf. Dit is 11 procentpunten lager dan in Nederland. Als we ook de buurlanden erbij tellen dan is in Nederland 81 procent van de overnachtingen door Nederlanders of toeristen uit de twee buurlanden. In België is dit 77 procent. Dit lijkt een klein verschil, maar met Luxemburg en Frankrijk heeft België wel twee buurlanden meer in rekening. Vooral de Duitse markt biedt nog veel groeipotentieel. Zeker voor de zomer van 2021 die ook geen normale zomer dreigt te worden.

Van Leut tot Lampernisse
Daarnaast ging Nederland al voor de coronacrisis op zoek naar een manier om toeristen weg te lokken van drukke toeristische plaatsen, getuige de influencers. Dit heeft hen mogelijks een voorsprong gegeven tijdens de coronazomer van 2020. In Vlaanderen lanceerde Vlaams minister voor Toerisme Zuhal Demir in juni ook een publiciteitscampagne voor reizen in eigen land. Toch kwam deze campagne met de slogan ‘Van Leut tot Lampernisse’ mogelijks wat te laat om Belgen nog op andere reisgedachten te brengen. Uiteraard kunnen we ook niet voorbij de coronacrisis zelf deze zomer. België werd in augustus plots wereldnieuws met de ingevoerde avondklok in de provincie Antwerpen. Iets waarvan Nederland min of meer gespaard bleef. 

Met deze goede cijfers benadrukt Nederland vooral ook dat het een toeristische bestemming is tijdens de zomer, zeker als je vergelijkt met België. Nederland met 46 miljoen toeristische overnachtingen tijdens de afgelopen zomer overklast ruimschoots de 11 miljoen overnachtingen die België noteert. Een programma als Reizen Waes Vlaanderen met anderhalf miljoen kijkers kan zeker zijn rol spelen om meer Vlamingen door eigen land te laten reizen. Bootje varen in Dessel, racen met sledehonden door de Hoge Kempen en kamperen in Doel. Wie gaat er deze zomer met ons mee? 

Bronnen:

Artikels

Vrt nws. (2019, 6 mei). Genoeg toeristen: Nederland gaat windmolens en tulpenvelden niet langer actief promoten. Geraadpleegd op 01/02/2021

NOS. (2020, 30 januari). Nederland huurt influencers in om te laten zien dat er meer is dan Amsterdam. Geraadpleegd op 01/02/2021

Centraal Bureau voor Statistiek. (2020, 7 december). Goede zomer voor campings en huisjesterreinen door binnenlands toerisme. Geraadpleegd op 01/02/2021

Cijfers

CBS

STATBEL

EUROSTAT